بررسی فقهی ممنوعیت منت‌پذیری و مصادیق آن

نویسنده

  • محمدرضا حمیدی استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
چکیده مقاله:

بخش زیادی از آموزه‌های دینی در خصوص رعایت هنجاری‌های اخلاقی هستند. این هنجارها به طرق مختلف وارد احکام فقهی نیز شده‌اند و همپوشانی میان برخی مسائل مربوط به این دو دانش را رقم زده‌اند. از جملۀ هنجارهای اخلاقی مؤکد در روایات، لزوم حفظ عزت‌نفس بوده که برخی مصادیق آن در قالب قاعدۀ فقهی «عدم الزام به پذیرش منت» نمود دارد. البته قاعدۀ یادشده به‌ندرت مورد تصریح یا کاوش مستقل فقهی بوده و معمولاً به‌عنوان کبرای خفی در استدلال‌ها استفاده شده است. اندک بودن مباحث تحلیلی در این مورد را می‌توان ناشی از همین مسئله دانست. در نوشتار حاضر، ضمن احصا و دسته‌بندی احکام صادرشده در این خصوص، ماهیت فقهی «منت‌پذیری» و ارتباط آن با قواعد فقهی مربوط تحلیل و بررسی خواهد شد. به‌نظر می‌رسد «منت‌پذیری» به‌عنوان گونه‌ای از ضرر به آبرو، ذیل قاعدۀ لاضرر قرار می‌گیرد. همچنین ممنوعیت منت‌پذیری شاید به‌عنوان قاعده‌ای مستقل و برگرفته از هنجار اخلاقی «لزوم حفظ عزت‌ نفس» در نظر گرفته شود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی فقهی مسکرات و مصادیق جدید

شناخت موضوع روان گردان‌ها، میزان اعتیاد آور بودن آن، چگونگی و شیوه‌های تولید و توزیع، و همچنین شیوه‌های برخورد با این معضل اجتماعی یکی از موضوعات مهم در جامعه است تا با ایجاد بستر فرهنگی مناسب، راههای جلوگیری از شیوع این بیماری شناخته شود. فرهنگ سازی در این مورد موضوع روان گردان‌ها، توسط رسانه‌های جمعی، کتاب، و مقالات، برگزاری نشست‌ها در حال انجام است. اما با روند رو به رشد میزان و نوع روان گرد...

متن کامل

بررسی فقهی حقوقی مصادیق رجوع از اقرار در امور کیفری

طبق قاعده فقهی «اقرار العقلا علی انفسهم جایز»، هرکس اقرار به حقی برای غیر کند ملزم به اقرار خود خواهد بود و درصورتی‌که اقرار واجد جمیع شرایط صحت باشد، با توجه به قاعده «منع انکار بعد از اقرار» که مورد اتفاق فقها و حقوقدانان است، رجوع از آن مگر در صورت وجود شرایطی، ممکن نخواهد بود، از قبیل اثبات ادعای فاسد، اشتباه و غلط بودن و ... که در این حالت بنابه تجویز ماده 1277 قانون مدنی، اقرار قابل انکار...

متن کامل

تأملی درباره «قانون ممنوعیت به‌کارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره» و چالش‌های فقهی و حقوقی آن

چکیده از زمان تصویب قانون ممنوعیت به کارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره، مباحث دامنه‌داری درباره آن شکل‌گرفته است. تعارض قانون مذکور با برخی مفاهیم و حقوق بنیادین که پشتوانه‏های محکم فقهی نیز دارند ـ همچون مالکیت، حریم خصوصی، حلال‌بودن استفاده از آلات مشترکه، حقوق بشر و حق برخورداری از آزادی اطلاعات ـ آن را با چالش مهمی روبه‌رو کرده است. از سوی دیگر، اصرار حامیان این قانون بر اجرای آن، نزاع را ...

متن کامل

بررسی فقهی حقوقی مصادیق رجوع از اقرار در امور مدنی

اقرار یا اعتراف ازجمله شیوه‌هاى اثبات دعوا است و در جوامع بشرى همواره کاربردهای فراوانی داشته و همه انسان‌ها در تمام اعصار از آن بهره مى‌جسته‌اند و آن عبارت از اخبار به‌حقی است برای غیر به‌ضرر خود. در صورت وجود اقرار، دادگاه از تمسک به سایر ادله بی‌نیاز می‌گردد. طبق قاعده فقهی «اقرار العقلا علی انفسهم جایز»، هرکس اقرار به حقی برای غیر کند، ملزم به اقرار خود خواهد بود و درصورتی‌که اقرار واجد جمی...

متن کامل

مبانی فقهی ممنوعیت و جرم‌انگاری در قلمروی اخلاق زیستی

اخلاق زیستی شاخه‌ای نو از اخلاق هنجاری کاربردی است که به تبیین راهبردهای اساسی در رویارویی با چالش‌های ناشی از ظهور فنّاوری‌های نوین زیستی می‌پردازد؛ از‌این‌رو کاربست موضوعاتی چون شبیه‌سازی انسان، سلول‌های بنیادین رویانی، موجودات هیولاگونه، دست‌کاری‌های ژنتیکی، آزمایش‌های زیست‌پزشکی بر آزمودنی‌های انسانی با پیامدهای غیرقابل پیش‌بینی و ...  دست‌مایه مطالعات اخلاق زیستی در سه دهه اخیر قرار گرفته ا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 15  شماره 3

صفحات  383- 404

تاریخ انتشار 2019-09-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023